Cơ giới hóa nông nghiệp: Đầu tư nhỏ, hiệu quả lớn

Dù còn không ít khó khăn và bất cập nhưng vấn đề cơ giới hóa trong nông nghiệp gần đây đã có những tín hiệu lạc quan. Tại nhiều địa phương, bằng việc khuyến khích, tạo điều kiện để cho dân đầu tư đã đem lại những hiệu quả tích cực.

Tuy gặp không ít khó khăn và bất cập, nhưng vấn đề cơ giới hóa trong nông nghiệp gần đây đã có những tín hiệu lạc quan. Nhiều năm qua để khuyến khích nông dân ứng dụng cơ giới hóa trong sản xuất đẩy mạnh tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nhiều địa phương đã thực hiện các chính sách cho vay mua máy nông nghiệp với lãi suất được hỗ trợ. Nhờ vậy mà nông dân có điều kiện ứng dụng cơ giới hóa vào đồng ruộng ngày một nhiều, giúp giảm chi phí, tăng thu nhập. Đáng chú ý, qua thực tế sản xuất, một số bà con còn sáng chế ra các loại máy hoạt động phù hợp hơn trên đồng ruộng của mình.

Theo Cục Chế biến, Thương mại nông lâm thủy sản và Nghề muối, những năm qua cùng với sự tăng trưởng của sản xuất nông nghiệp, nhiều loại máy móc, thiết bị đã được sử dụng nhiều hơn trong sản xuất. Những kết quả trên cho thấy lĩnh vực cơ giới hóa trong nông nghiệp của nước ta đang có những điểm tích cực. 

Để thực hiện chương trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp trên địa bàn huyện Hóc Môn (TP HCM) chuyển đổi cây trồng vật nuôi có hiệu quả thấp sang hiệu quả cao, cung cấp sản phẩm rau an toàn cho thị trường thành phố. Tuy nhiên, do áp lực đô thị hóa, công nghiệp hóa ngày càng phát triển nên lao động trẻ trong nông nghiệp có khuynh hướng chuyển sang khu vực công nghiệp, dịch vụ, dẫn đến tình trạng thiếu lao động trong sản xuất nông nghiệp. Tình trạng này đã đẩy giá lao động nông nghiệp tăng, làm tăng chi phí đầu vào trong sản xuất nông nghiệp. Bên cạnh đó, tỷ lệ cơ giới hóa trên cây rau còn thấp, nông dân canh tác chủ yếu dựa vào sức lao động thủ công vừa tốn chi phí, hiệu quả kinh tế không cao, khó mở rộng diện tích canh tác.

Xuất phát từ nhu cầu thực tế trên, Trạm Khuyến nông Hóc Môn thuộc Trung tâm Khuyến nông TP HCM đã thực hiện mô hình “Cơ giới hóa trong trồng rau”. Qui mô mô hình là 7 máy xới mini BL 550, 3 bộ máy phun thuốc cho 10 hộ canh tác rau, trong đó Trung tâm Khuyến nông TP HCM hỗ trợ 50% chi phí đầu tư. Kết quả sau 5 tháng thực hiện và theo dõi, chi phí làm đất trồng rau bằng máy chỉ tốn thời gian 20 giờ, trong khi làm đất bằng sức người lao động phải tốn thời gian hơn 80 giờ/ha, như vậy rút ngắn thời gian làm đất xuống hơn 4 lần. 

Khảo sát tại đây cho thấy, hộ sử dụng máy làm đất BL550 tiết kiệm được 7.818.000 đồng/ha cho một lần làm đất trồng rau ăn lá, ăn quả. Như vậy, theo tính toán, mỗi năm trồng 10 vụ rau số tiền tiết kiệm được 78 triệu đồng. Giá thành sản xuất bằng máy xới đối với rau quả giảm được 14% và rau ăn lá giảm 25% so với sản xuất bằng sức người.

Trước đây trong công đoạn chăm sóc rau, muốn phun thuốc bảo vệ thực vật, phân bón nông dân phải mang bình xịt, bơm tay nặng nề vất vả và tốn nhiều thời gian thì nay với việc sử dụng máy phun thuốc vừa đảm bảo nhanh, hiệu quả vừa giảm được vật tư phân bón, thuốc bảo vệ thực vật. Sử dụng máy phun thuốc rút ngắn thời gian phun thuốc xuống 1,5 giờ/ha (phun bằng bình bơm tay 4 giờ), giá thành sản xuất rau bằng máy phun giảm 12% so với sản xuất bằng thủ công, mỗi vụ tiết kiệm được 3.700.000đồng góp phần làm tăng năng suất rau, giảm giá thành sản phẩm.

Các hộ trồng rau tham gia mô hình này cho biết, sử dụng máy xới BL550 làm đất rất thích hợp với điều kiện canh tác rau ở địa phương, đất tơi xốp và được san phẳng hơn so với làm đất bằng tay, tạo điều kiện cây giống dễ nẩy mầm và phát triển tốt, ít sâu bệnh, đặc biệt tiết kiệm được nhiều công lao động.

Mô hình cơ giới hóa trên cây rau đã giúp người trồng rau cải thiện tình trạng thiếu hụt lực lượng lao động trong nông nghiệp, giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất lao động, hạ giá thành và nâng cao chất lượng sản phẩm, có thể mở rộng diện tích trồng rau, tạo điều kiện áp dụng sản xuất rau theo chuẩn GAP. Cơ giới hóa đóng vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp đang được nhiều ban ngành chức năng khuyến khích nông dân tham gia góp phần thực hiện chủ trương công nghiệp hóa hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn.

Tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long, theo thống kê của ngành nông nghiệp, trên địa bàn hiện có 187 máy cày, 627 máy xới, đảm bảo cày xới, trục phẳng mặt ruộng trước khi gieo sạ, chiếm trên 98% diện tích. Về thực hiện cơ giới hóa trong thu hoạch, số lượng máy gặt đập liên hợp đã tăng lên 291 máy, đáp ứng thu hoạch 98% diện tích xuống giống.

Theo thống kê về việc đẩy mạnh cơ giới hóa trong nông nghiệp ở một số địa phương này đã cho thấy lợi ích nhiều mặt như: giảm chi phí sản xuất, giảm nhân công lao động, giảm thời gian, giảm thất thoát sau thu hoạch… tăng năng suất, chất lượng hạt lúa, lợi nhuận cao hơn.